ترجمه و تنظیم : اپتومتریست زینب دانش

مگس پران(Floster) چیست؟

مایع زجاجیه (Vitrus Body) مایع شفاف و ژله مانندی است که داخل چشم را پر میکند و در حالت عادی ، شفاف و فاقد سلول است.اما گاهی در این مایع ذرات و توده هایی تشکیل می شود که ممکن است ناشی از چسبندگی و ضخیم شدن رشته های زجاجیه،جمع شدن سلول های التهابی در زجاجیه و یا خونریزی در داخل چشم باشند.مگس پران در حقیقت سایه این ذرات و توده های شناور در مایع زجاجیه است که بر روی شبکیه می افتد و فرد گاهی آنرا به صورت نقاط یا لکه های کوچک شناور می بیند.این نقاط اغلب در هنگام نگاه کردن به یک سطح صاف مثل دیوار سفید یا آسمان آبی قابل مشاهده می باشند.مگس پران ممکن است به صورت اشکال مختلفی از قبیل نقاط کوچک،دایره،خط ، لکه یا تار عنکبوت به نظر برسد.

علت مگس پران چیست؟

رشته های موجود در زجاجیه در بچه ها و افراد جوان معمولا بسیار ظریف هستند و دیده نمیشوند،اما با بالا رفتن سن این رشته ها ضخیم تر شده و در بعضی مواقع به هم می چسبند و باعث ایجاد کدورت می شوند و سایه این کدورت بر روی شبکیه به صورت مگس پران احساس میشود.به علاوه در بسیاری از افراد مسن بخشی از رشته های محیطی زجاجیه شناور می شوند(Posterior-vitreous detachment) این حالت که جداشدگی خلفی زجاجیه نامیده می شود،شایع ترین علت ایجاد مگس پران در سنین بالا است.

جداشدگی خلفی زجاجیه در شرایط زیر شایع تر است:

نزدیک بینی

سابقه جراحی کاتاراکت

سابقه جراحی بالیزرYAG  در چشم

سابقه التهاب بخش های خلفی چشم

ظهور مگس پران ممکن است به صورت هشدار دهنده و نشانه مشکلات جدی تر باشد،به خصوص زمانی که به صورت ناگهانی پیشرفت کند.

آیا مگس پران همیشه خطرناک است؟

مگس پران در بسیاری از موارد خطرناک نیست،اما در صورتی که مایع ژله ای زجاجیه چروک خورده و از دیواره چشم جداشود،ممکن است در شبکیه سوراخ کششی ایجاد شود. این حالت گاهی باعث خونریزی های کوچک در چشم میشود که ممکن است به صورت مگس پران جدید به نظر برسد. سوراخ شبکیه همیشه یک عارضه خطرناک است،چرا که می تواند منجر به جداشدگی شبکیه شود.

آیا مگس پران از بین میرود؟

مگس پران ممکن است علامتی از کشش در شبکیه باشد،که می تواند خطرناک باشد. اگر سوراخ کششی شبکیه درمان نشود،گاهی شبکیه از قسمت خلفی چشم کنده می شود،که تنها درمان آن جراحی است. سایر مگس پران ها اغلب بی ضرر هستند و به مرور از بین میروند و یا به تدریج کوچک می شوند،به گونه ای که فرد به انها عادت می کند و نیاز به درمان ندارند. در اغلب موارد،برای از بین بردن مگس پران به جراحی نیاز نمی باشد.

جرقه (Flashing) چیست؟

احساس وجود نور در میدان بینایی بدون وجود محرک نوری واقعی را فلاشینگ یا جرقه می نامند که ممکن است به صورت خطوط درخشان صاعقه مانند و یا اجسام ریز درخشنده به نظر برسد. جرقه ممکن است فقط در یک نقطه خاص میدان بینایی دیده شود و یا به صورت نقاط ریز متعدد در بخشی از میدان بینایی در آید. احساس دیدن جرقه معمولا فقط چند لحظه طول می کشد،اما غالبا تکرار  می شود و در محیط های تاریک جرقه ها بیشتر تظاهر میکنند. به علاوه حرکات ناگهانی سر یا چشم ها ممکن است باعث دیدن جرقه شود. باید به خاطر داشت از انجام حرکاتی که باعث ایجاد جرقه می شوند پرهیز شود،زیرا این حرکات عملا باعث 

افزایش کشش بر روی شبکیه و افزایش کشش بر روی شبکیه و افزایش احتمال ایجاد سوراخ شبکیه می شوند.

علت جرقه چیست؟

همان طور که قبلا گفته شد با افزایش سن رشته های زجاجیه ضخیم تر شده و به هم چسبندگی پیدا می کنند.چسبندگی رشته های زجاجیه ممکن است باعث کشیده شدن شبکیه گردد.از انجا که پاسخ سلول های شبکیه به محرک ها به صورت درک نور است،هر عاملی که سلول های شبکیه را تحریک کند،در مغز به عنوان نور تفسیر می شود. به همین علت وقتی شبکیه تحت کشش قرار گیرد جرقه های نوری دیده می شوند.جرقه های نور ممکن است به مدت چند هفته تا چند ماه (به صورت متناوب) دیده شده و از بین بروند. در سنین بالاتر جرقه شایع تر است.

 مگس پران

 جرقه

علل غیر چشمی جرقه کدامند؟

افراد متلا به میگرن ، اغلب نوع دیگری از جرقه را نجربه می کنند. این جرقه ها که ناشی از اقباض (اسپاسم) عروق خونی  مغز  می باشند ، به صورت خطوط زیگزاگی لرزان یا نقاط بزرگ شونده دیده می شوند. معمولا این جرقه ها ابتدا در وسط میدان بینایی ظاهر می گردند (یعنی روبروی فرد دیده می شوند) و در عرض 15 تا 20 دقیقه به تدریج به کناره های میدان بینایی کشیده شده ، کم کم  محو می شوند. پس از آن ،سردرد شروع میشود که معمولا یک طرفه و ضربان دار است. البته در بعضی افراد فقط جرقه رخ می دهد و سردرد اتفاق نمی افتد. این حالت را میگرن چشمی می گویند. یک نکته مهم آن است که جرقه ناشی از میگرن هم زمان در هر دو چشم دیده می شود،اما جرقه ناشی از مشکلات چشمی فقط در چشم مبتلا تظاهر میکند. علت دیگر جرقه ، برخورد ضربه ناگهانی به سر است که ممکن است باعث شود تا فرد به مدت چند ثانیه جرقه های درخشان کوچکی ببیند.