ترجمه و تنظیم : اپتومتریست زهرا بهروزفر

اساتید چشم همیشه به ما هشدار می دهند که قرار گرفتن بیش از حد چشم در معرض اشعه uv  ریسک بیماری های چشمی را افزایش می دهد.

انواع اشعه های uv :

اشعه uv به دو دسته تقسیم می شود:uvA  و uvB.

اشعه uvA  : می تواند تا عمق بیشتری نفوذ کرده، پس می تواند به دید مرکزی (ماکولا، قسمتی از رتین ته چشم) آسیب برساند.

اشعه uvB  : قسمت های قدامی چشم (قرنیه و کریستالین لنز) بیشترین مقدار uvB  را جذب می کنند، اما این اشعه ها ممکن است صدمه بیشتری نسبت بهuvA  به چشم بزنند.

برخی آسیب های چشمی ناشی از این اشعه:

Corneal Sunburn  : که به آن Photokeratitis نیز گفته می شود به علت قرار گیری در معرض uvB  اتفاق می افتد. این التهاب می تواند بسیار دردناک بوده و حتی گاهی اوقات vision loss  موقتی ایجاد می کند. فرم شدید Photokeratitis  معمولا در کسانی که مقادیر خیلی زیادی ازuv  به علت وضعیت رفلکس شدید زمین(مثلا برف تازه حدود ۹۰%اشعه uv دریافتی را بازتاب می دهد) را دریافت می کنند (مثل اسکی) رخ می دهد و blindness snow نام دارد.

Cataract :WHO  تخمین زده است که بیشتر از 20%  کاتاراکت ها ممکن است به علت قرار گیری در برابر اشعه uv  باشد که قابل جلوگیری هستند.

Pterygium : بیماری هایی مثل ناخنک در چشم افرادی که طولانی مدت در معرض نور قرار می گیرند، ریسک ابتلای بیشتری دارد. مثل ماهیگیر ها، کشاورز ها و یا هرفرد دیگری که در معرض نور خورشید وسط روز یا در شرایط وفور شدت uv  مثل کنار رودخانه ها، دریا و کوه ها باشد.

سرطان چشمی: تحقیقات نشان می دهند که ممکن است فرم های مختلف سرطان چشمی با قرار گیری طولانی مدت در برابر آفتاب مرتبط باشند که شایع ترین نوع سرطان بدخیم چشمی ملانوما می باشد.

سن استفاده از عینک:

محققین به تازگی دریافته اند که اشعه uv  تنها پتانسیل خطرناک خورشیدی نمی باشد، بلکه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه پر انرژی نور مریی(HEV) که به آن نور آبی نیز می گویند، ممکن است طی زمان باعث بروز مشکلاتی(به عقیده برخی حتی دژنراسیون ماکولا) گردد.

چشم های بچه ها به این اشعه های uv  وHEV نسبت به بالغین حساس تر هستند، چون لنز داخل چشمی یک کودک کمتر قادر به فیلتر این اشعه های پرانرژی است. از آنجا که کودکان بیشترین وقت خود را در محیط بیرون صرف می کنند برای جلوگیری از این گونه آسیب ها هیچ گاه استفاده از عینک آفتابی برای کودکان زود نیست!

معیارهای مهم برای یک عینک آفتابی مناسب:

بلاک کننده uv : عینک انتخابی باید 99  یا 100 درصد اشعه uv را مهار کند که در برخی کارخانجات اینگونه label  زده می شوند: جذب uv  تا 400nm

داشتن عدسی های سالم : لنزهای عینک نباید موج دار باشند. برای درک آن می توان از داخل لنزها به خطوط یک مستطیل نگاه کرد و عینک را حرکت داد. اگر خطوط مستقیم دیده شوند، لنزها مناسب هستند.

Polarized : لنزهای پلاریزه glare  ایجاد شده از بازتاب نور خورشید از محیط های صاف و صیقلی مثل کف خیابان، شیشه های ماشین ها، سطوح رنگی یا آب را بلاک می کند. این مورد ربطی به جذب uv  ندارد.

Lens Darkness : لنزها باید 75_90%  نور مریی را مهار کنند. برای تعیین تیرگی کافی عینک را در برابر یک آینه بزنید اگر چشم هایتان به راحتی از داخل لنز ها دیده شود، آن ها تیرگی کافی را ندارند.

Wraparounds : عینک های بیس دار محافظت بیشتری از چشم دارند چون طبق مطالعات اشعه uv  از اطراف فریم به مقدار کافی وارد چشم می شوند.

لنز های Gradient  : این نوع از لنزها از بالا به پایین و یا از بالا و پایین به سمت وسط تیره و روشن می شوند.

• لنزهای single gradient قسمت تاریک در بالا و در پایین روشن تر، glare آسمان را مهار کرده و اجازه دید واضح از پایین را می دهند. در نتیجه برای رانندگی مناسب هستند چون برای دیدن داشبورد دید شما را کم نمی کند.
• لنزهای Double-gradient (تاریکی در بالا و پایین و روشن تر در وسط) برای استفاده در ورزش هایی مناسب هستند که نور از آب یا برف بازتاب می کند، مثل ماهیگیری یا اسکی.

پوشش آینه : در واقع این پوشش یک لایه نازک پوشش های مختلف متال می باشد که بر روی لنزهای ساده قرار می گیرند. هرچند این لنزها مقدار نور ورودی به چشم را کاهش می‌دهند اما این تفکر که این نوع لنزها به طور کامل از چشم در برابر uv محافظت می کنند غلط است.

رنگ و blue_blocking : ضرر نور آبی به چشم هنوز مورد بحث است. لنزهایی که تماما این نور آبی را بلاک می کند معمولا به رنگ کهربایی بوده و از داخل آن، اطراف به نظر زرد یا نارنجی می رسد. ظاهرا این رنگ اشیای دور را واضح تر و متمایزتر می کند، مخصوصا در برف یا مه. در نتیجه در میان اسکی کنندگان، شکارچی ها، قایقرانان و خلبانان کاربردی تر است.

منابع

American Academy of Ophthalmology

World Health Organization

American Optometric Assosiation